| عنوان کتاب | صفر به یک |
|---|---|
| زیر عنوان | نکاتی در مورد استارتاپ ها یا چطور آینده را بسازیم |
| نویسنده | پیتر ثیل و بلیک مسترز |
| سال چاپ | ۲۰۱۴ |
| دسته بندی | کارآفرینی |
من قبل از اینکه این کتاب رو بخونم یک استارتاپ گردشگری داشتم که تقریبا شکست خورد اما در آخرین لحظه Pivot کردیم و بعدش از نظر بیزینسی موفق بود تا زمانی که کرونا شروع شد و کل گردشگری ایران آسیب شدید دید. زمانی که این کتاب رو داشتم می خوندم با هر صفحه ای که پیش میرفتم یکبار استارتاپ خودم رو تصور می کردم و می فهمیدم که چرا من نباید موفق می شدم (از نظر بیزینسی میتونستیم سال ها موفق باشیم ولی از نظر مدیریتی به زودی شکست می خوردیم)، و بعد از اون هم دیگه تقریبا متوجه می شم که کدوم استارتاپ «نباید» موفق بشه. چرا دارم از کلمه «نباید» استفاده می کنم، چون شبیه به قوانین فیزیک میمونه، وقتی در مورد جاذبه صحبت میکنیم، همه میدونیم که طبق این قانون اگر یک توپ رو بندازیم هوا، «نباید» روی هوا بمونه. اما نمی شه از کلمه «قوانین» برای بیزینس استفاده کرد، چون جاذبه فقط یک عامل هست که روی توپ تاثیر میذاره (البته عوامل دیگه هم هست اما جاذبه عامل قالب هست) اما روی بیزینس عوامل بسیار زیادی تاثیر میذاره که ممکنه قابل اندازه گیری نباشن. اما قوانینی هست که حتما باعث شکست یک استارتاپ میشه که بیشتر منظورم این عوامل هست، یعنی عوامل شکست، نه عوامل موفقیت.
مهمترین چیزی که از این کتاب یاد میگیریم همین «باید» و «نباید» موفقیت یا شکست استارتاپ هاست. یک جایی از کتاب میگه که: «پیشرفت بدون برنامه ریزی چیزی هست که به آن تکامل می گوییم»، که تکاملی رو منظورش هست که داروین در نظریه تکامل استفاده کرده، یعنی بیزینس باید انقدر شکست بخوره، یاد بگیره، افراد و تصمیم های غلط به مرور حذف بشن تا روش تصمیم گیری و افراد مناسب برای بیزینس باقی بمونن. اما مشکل این روش چی هست، با اولین شکست دیگه اون بیزینس ورشکست میشه. پس بدون برنامه ریزی و بدون دونستن «داینامیک» بیزینس و استارتاپ در هر حوزه ای، فقط باید روی شانس حساب کنیم اما باز هم روی تکرار شانس حساب نکنیم.
بعد از خوندن این کتاب همیشه یه سوال بی جواب برام مونده بود که ای بابا، من استارتاپ هایی رو میشناسم که توپ رو به هوا پرتاب کردن اما روی هوا مونده!! یعنی استارتاپ هایی هستن که طبق صحبت های کتاب باید هر سال دوبار اعلام شکست کنن اما همچنان زنده هستن و حتی رشد می کنن و دقیقا دارن از روش «تکاملی» استفاده می کنن (احتمالا شما هم زیاد میشناسید). خیلی دنبال جواب گشتم تا زمانی که با چندتاشون مستقیم کار کردم و فهمیدم که توپی که روی هوا مونده قوانین جاذبه رو نقض نکرده، بلکه یک دست از غیب اومده و اون توپ رو روی هوا نگه داشته اما از فاصله دور این دست مشخص نیست. من میگم «دست» شما بگید «رانت» یا «بابای پولدار».
این کتاب اوایلش یک گزاره ای رو استفاده می کنه که من خیلی بهش اعتقاد دارم چون غیر از این ندیدم:
پیتر ثل نویسنده کتاب میگه که تولستوی در آنا کارنینا میگه که همه خانواده های شاد شبیه به هم هستند اما هر خانواده ای که شاد نیست، به روش مخصوص به خود شاد نیست!، بعد پیتر این جمله رو برای استارتاپ ها اینجوری تغییر میده که برای استارتاپ ها دقیقا برعکس هست، تمام بیزینس های شاد به روش خاص خودشون موفق هستند اما همه بیزینس های شکست خورده به روش یکسانی شکست خوردند، نتونستن توی رقابت در مارکت دوام بیارن!.
این جمله رو اگر به عنوان راهنمای کل کتاب در نظر بگیریم، متوجه میشیم که در طول کتاب، نویسنده داره همه روش هایی رو توضیح میده که قطعا باعث شکست میشه و فقط داره توصیه میکنه که از این روش های شکست دوری کنید. اما از اونجایی که روش های موفقیت رو منحصر به هر بیزینس میدونه، فقط داره تجربه های موفق رو هم توضیح میده که در چه شرایطی رخ داده اما الزاما برای همه کار نمی کنه.
خلاصه اینکه میگه تعدادی کار هست که اگر انجام ندین حتما شکست می خورید. در مقابل تعدادی کار هست که اگر انجام بدین شاید شکست نخورید. نکته جالب برای خودم این بود که فقط داره فرمول شکست رو میگه که ازش دوری کنیم و فرمول موفقیتی اصلا وجود نداره.
بخش هایی از این کتاب خیلی مرتبط با کتاب Product-led growth هست که داره در مورد نقطه حساسی به نام product-market fit صحبت می کنه که پیشنهاد می کنم این دو کتاب رو باهم بخونید. همچنین بخش هایی از کتاب هم به Lean startup مرتبط هست.
خوندن این کتاب رو به سه دسته از افراد شدیدا توصیه می کنم، کارآفرین هایی که استارتاپ راه انداختن (تا دیر نشده!) یا می خواهند راه بندازن. دوستانی که پوزیشن های بیزینسی دارن و پروداکت لید هایی که باید در بیزینس نقش مهمی رو ایفا کنن.
محمدرضا شعبانعلی هم توی یکی از جلسه های مرتبط با مذاکره در مورد این کتاب و نویسنده کتاب صحبت می کنه لینک اون قسمت رو پایین گذاشتم.
به فیچری گفته می شود که مدیر محصول یا سایر ذینفعان بهطور خاص و شخصی به آن علاقه دارند یا روی آن سرمایهگذاری میکنند، اما ممکن است لزوماً با نیازها یا خواستههای بازار هدف یا استراتژی کلی محصول همسو نباشد.
من از سال ۹۳ به عنوان مدیر محصول در حال تولید محصولات مختلف هستم و در این مدت مسیر یادگیری متفاوتی رو طی کردم. پت فیچر، بلاگ شخصی منه برای اینکه بتونم فایل، کتاب، ویدیو، پادکست و هر نوع محتوای مرتبط با مدیریت محصول رو نگه داری کنم و با دیگران به اشتراک بذارم.
